Een koninklijke juwelenroof

Het Louvre werd ontruimd en Frankrijk is in rep en roer. Dieven hebben via een bouwladder
weten binnen te dringen in het museum om zo een aantal juwelen van keizerin Eugenie,
vrouw van keizer Napoleon III, te ontvreemden. Een kroon, behorende aan de keizerin, zou
buiten het museum beschadigd zijn teruggevonden. In de Franse media wordt verder
gesproken van een collier, broche en diadeem dat meegenomen is. Op moment van schrijven
is nog weinig informatie over het diadeem bekend, maar dit zou het pareldiadeem kunnen
zijn dat de keizerin droeg op het bekende portret van Franz Xavier Winterhalter. Na het
uitroepen van de Franse Republiek in 1870 is dit diadeem door de Franse staat verkocht aan
de vorstelijke familie Von Thurn und Taxis. De huidige vorstin, Gloria, droeg het diadeem
tijdens haar huwelijk in 1980, maar verkocht het in de jaren ‘90 aan het Louvre waardoor het
diadeem weer terug naar Frankrijk kwam.

Ook in de geschiedenis van het Huis Oranje-Nassau heeft sensationele juwelenroof
plaatsgevonden. In de nacht van 25 op 26 september 1829, werd er ingebroken in het
kroonprinselijk paleis (thans Academïenpaleis) in Brussel. Maar liefst 76 juwelen werden
buitgemaakt en voor Anna Paulowna, prinses van Oranje en grootvorstin van Rusland, was
dit een enorme aderlating. In de roddelpers werd al snel de gedachte opgeworpen dat haar
man Willem, prins van Oranje, de juwelen gestolen zou hebben om ze te verkopen en
hiermee schulden af te betalen. Maar omdat hiervoor geen directe bewijzen waren greep
koning Willem I direct in en verbood laster te spreken over de kroonprins. De koning nam
ook contact op met de Nederlandse diplomatieke posten in het buitenland. Aangezien het
teveel zou opvallen om de juwelen in Nederland te verkopen, was de kans groot dat de dieven
dit zouden proberen in het buitenland. De prins van Oranje loofde inmiddels een beloning
van 25.000 florijn uit voor de gouden tip.

Aan de verschillende Nederlandse ambassades werd melding gemaakt van de roof, werden
schetsen van enkele juwelen meegestuurd als ook een lijst van de gestolen kostbaarheden.
Deze lijst van de 76 juwelen werd ook in de grote Nederlandse couranten afgedrukt.
Doormiddel van deze lijst kunnen we tegenwoordig een beeld krijgen van de juwelencollectie
van Anna Paulowna. Op de lijst staan vele diamanten, parel oorbellen, armbanden van
diamanten, amethist of turkoois, een diadeem met diamenten, een diadeem met cameën, en
‘ontelbare’ parels gestolen. Maar wat voor Anna Paulowna misschien wel voor een groter
leed zorgde waren de vermissingen van enkele persoonlijke juwelen, zoals bijvoorbeeld een
gouden kruis, een armband met het portret van haar ouders, een armband met het portret van
tsaar Nicolaas en verschillende portretten van de grootvorsten Alexander, Nicolaas,
Constantijn en Michael.

Een jaar later, in 1830, werd de dief in New York gevonden. Met een deel van de buit
probeerde hij naar de Verenigde Staten te vluchten, maar een douaneambtenaar vertrouwde
het niet en de Nederlandse ambassadeur Christiaan Bangeman Huygens kwam op de hoogte
van deze personen en de in beslaggenomen juwelen. Tijdens een geheime operatie heeft het
Nederlandse leger een deel van de juwelen kunnen vinden en uit Brussel kunnen krijgen. De juwelen collectie van Anna Paulowna was hiermee groter dan ooit, want Willem kocht
natuurlijk met regelmaat juwelen voor Anna om het verlies te verzachten! Ambassadeur
Bangeman Huygens werd vervolgens door koning Willem I in de adelstand verheven
vanwege zijn cruciale bijdrage aan het oplossen van de roof.

Veel van de juwelen van Anna Paulowna zijn tegenwoordig niet meer in het bezit van de
Nederlandse koninklijke familie. Dit komt omdat dochter Sophie, groothertogin van Saksen-
Weimar-Eisenach een aanzienlijk deel van haar moeder erfde. Dat betekent niet dat er geen
enkel juweel dat zich nu in de koninklijke collectie bevindt met Anna Paulowna geassocieerd
kan worden. Op de lijst van vermiste kostbaarheden prijkt ook: ‘een grote ovale saffier met
briljanten omgeven’. Vermoedelijk dat het hier de grote middelste saffier gaat uit het
saffieren diadeem van het Huis Oranje-Nassau. Koningin Maxima droeg dit diadeem in
‘kokoshnik vorm’ tijdens de inhuldiging van koning Willem-Alexander.