Hendrik Prins van Oranje-Nassau Stadhouder in Luxemburg

Nieuw boek van Rogier Moulen Janssen, nu verkrijgbaar!

In 2020 is het tweehonderd jaar geleden dat prins Hendrik van Oranje-Nassau op paleis Soestdijk werd geboren. Deze Oranje telg is vooral – vanwege zijn vele zeereizen als officier bij de Koninklijke Marine en financier/stimulator van de Nederlandse scheepvaart – als ‘de Zeevaarder’ bekend geworden. Zijn grote betekenis voor de zeevaart is o.a. zichtbaar met zijn borstbeeld aan de Prins Hendrikkade in Amsterdam voor het iconische Scheepvaarthuis, dat decennialang als gemeenschappelijk hoofdkantoor van zes Amsterdamse rederijen dienst heeft gedaan.

Dit is de eerste Nederlandse publicatie die zijn in ons land veel minder bekende stadhouderschap in Luxemburg belicht en berust op uitkomsten van uitgebreid bronnenonderzoek in Luxemburg en Nederland. Deze uitgave is gedeeltelijk gebaseerd op een artikel dat in het jaarboek 1984 van de Vereniging Oranje-Nassau heeft gestaan. Eerder dit jaar verscheen, in het kader van de herdenking in Luxemburg, de Franstalige uitgave “Le Prince Henri (1820-1879) Lieutenant-Représentant du Roi-Grand-Duc”.

Van 1815 tot 1890 waren Luxemburg en Nederland door een personele unie met elkaar verbonden. Vanaf 1850 tot aan zijn vroege dood in 1879 heeft Hendrik – als stadhouder van zijn broer koning-groothertog Willem III in Luxemburg – een belangrijke rol in het Groothertogdom gespeeld. Een verlegen man, maar die als het nodig was ook gedecideerd kon optreden. De eerste jaren van zijn stadhouderschap verliepen moeizaam, maar na verloop van tijd dwong hij door zijn optreden bij regering en volk steeds meer respect en sympathie af. Hij verdedigde de politieke en economische belangen van ‘zijn’ Luxemburg met verve. De prins moest tijdens de “Luxemburgse kwestie” in 1867 laveren tussen verschillende Europese geopolitieke belangen, maar wist op cruciale momenten het overzicht te behouden en zag zijn voorstellen tijdens de Conferentie van Londen gerealiseerd en redde daarmee de onafhankelijkheid van zijn “patrie adoptive”. Tijdens zijn regentschap legde hij de basis voor de economische ontwikkeling en de instellingen van Luxemburg. Zo vonden de geboorte van de staalindustrie en de oprichting van de spoorwegen, de Raad van State en verschillende financiële instellingen op initiatief van prins Hendrik plaats. De grondwet van 1868 werd tijdens zijn bewind opgesteld en vormt nog steeds de basis van de huidige grondwet van het Groothertogdom. Bij zijn overlijden op château Walferdange in 1879 was hij mateloos populair in Luxemburg. Als eerbetoon draagt groothertog Henri zijn naam. Luxemburg herdenkt “le Prince Henri, Lieutenant-Représentant du Roi-Grand-Duc’ dit jaar o.a. met een speciale twee-euro munt waarop zijn beeltenis en dat van de groothertog prijken.

Rogier Moulen Janssen werd in 1951 geboren. Na afronding van de studie geschiedenis aan de Universiteit in Nijmegen was hij werkzaam bij het gemeentearchief in Breda en deed onderzoek naar de negentiende-eeuwse ontwikkeling van deze stad. Vervolgens was hij tot aan zijn pensionering vele jaren actief in charitatieve landelijke vermogensfondsen en onder andere gastdocent aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij maakte meer dan 30 jaar deel uit van het dagelijks bestuur van de Geschiedkundige Vereniging in de Baronie van Breda, laatstelijk als voorzitter. Momenteel is hij in een aantal bestuursfuncties bij landelijke instellingen op het gebied van erfgoed betrokken.

Te bestellen bij de auteur via moulenjanssen@kpnmail.nl € 19,95 (excl. € 3,64 verzendkosten) of bij Boekhandel Van Kemenade & Hollaers Ginnekenweg 52-54 in Breda.